Iedereen krijgt vroeg of laat in een of andere vorm te maken met het auteursrecht. Op het moment dat je iets helemaal uit jezelf creëert ben jij degene die daarover het auteursrecht verkrijgt. Het auteursrecht wordt ook wel aangeduid als copyright.
Als zelfstandige is het of kan het van belang zijn dat je naam duidelijk wordt vermeld bij het werk dat je hebt voortgebracht. Hiermee bouw je een naam op wat alleen maar in jouw voordeel zal werken als het gaat om het binnenhalen van nieuwe klanten.
Voorwaarden auteursrecht
De enige voorwaarden om auteursrecht te verkrijgen is dat je iets unieks maakt of produceert en in een of andere vorm herkenbaar is. Je hoeft dus niet naar een bepaald bureau te gaan om daar je werk te laten registreren. Dat is niet verplicht. Ook geldt hetzelfde voor het deponeren van je werk en het vermelden van een copyright symbool.
Je kunt het auteursrecht bijvoorbeeld doen gelden als je een stukje software hebt geschreven of dat je een liedje hebt gecomponeerd of een boek hebt geschreven. Wel dien je hier te letten op het feit wanneer je een bepaald werk in dienstbetrekking ontwikkeld. In dat geval kun je geen bescherming van het auteursrecht inroepen. De rechten van dit werk komen dan aan je baas of werkgever toe.
Ideeën
Heb je een prachtig idee dan valt dit helaas niet onder de bescherming van het auteursrecht. Wees daarom altijd op je hoede mocht je een prachtig plan hebben om iets te verwezenlijken. Je beste vrienden kunnen namelijk soms ook je slechtste “vrienden” worden. Al het lief en leed delen met andere ondernemers is ook niet altijd een goed idee.
Een idee kan wel onder het auteursrecht vallen op het moment dat je het idee gaat uitwerken, bijvoorbeeld op schrift. Er bestaat wel de mogelijkheid je idee te registreren. Dit kan bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom. Dit is tegen betaling en kan voor een paar jaar vastgelegd worden.
Geheimhoudingsverklaring
In de praktijk is het als zelfstandige vaak moeilijk om volledig gebruik te maken van rechten die te maken hebben met de bescherming van je werk en met name een idee. Soms is er sprake van een zodanige situatie dat om een project binnen te krijgen je toch de deur op een kier dient open te zetten voor je opdrachtgever. Wat je dan rest in zo’n situatie als zelfstandige is dat je tenminste gebruik kunt maken van een geheimhoudingsverklaring.
In zo’n geheimhoudingsverklaring kun je dan bijvoorbeeld opnemen dat indien de opdrachtgever uiteindelijk toch niet voor jou kiest als opdrachtnemer hij bepaalde verplichtingen heeft. Deze verplichtingen gelden dan tegenover jou. En de verplichting kan dan bestaan uit een geheimhouding over jouw idee en dat de opdrachtgever dit idee absoluut niet mag uitvoeren gedurende een bepaalde termijn.
Mocht de opdrachtgever zich niet aan deze verplichtingen houden dan staat er als straf een boete op het geheel. Wanneer de opdrachtgever tekent dan heb je tenminste enige bescherming en kun je verder gaan met de onderhandelingen.
Werk je met andere zelfstandigen dan is het ook handig alvorens je de samenwerking start te praten over het auteursrecht en ideeën. Vaak is het dan een kwestie van vertrouwen wat betreft de gemaakte afspraken. Mocht het project uiteindelijk daadwerkelijk vruchten gaan afwerpen dan dien je over te stappen op schriftelijke overeenkomsten.
Naam
Het auteursrecht geeft je ook het recht dat jij je naam als vervaardiger mag gebruiken. In sommige gevallen is dit praktisch niet uitvoerbaar. Je kunt dan denken aan het feit dat je bijvoorbeeld bepaalde kleding hebt ontworpen voor een ander bedrijf.
Vrijheid
Met het auteursrecht op je zak beschik je over een volledige vrijheid van wat je met je werk wilt doen. Je kunt het gratis publiceren, je mag het verkopen, wijzigingen aanbrengen, kortom wat je maar wilt. Heb je bijvoorbeeld een domeinnaam geregistreerd en je plaatst daarop een website met inhoud dan valt dit alles ook onder de bescherming van het auteursrecht.
Exploitatierecht
Bij het auteursrecht kun je qua rechten een onderscheidt maken. Zo heb je het exploitatierecht en je hebt het persoonlijkheidsrecht. Met het exploitatierecht geeft je iemand het recht jouw werk in een of ander vorm te gebruiken. Hierbij mag er dan zonder jouw toestemming niets verandert worden aan het oorspronkelijk werk. Wanneer je gebruik maakt van het exploitatierecht dien je dit op schrift vast te leggen.
Het persoonlijkheidsrecht is het recht dat jij als schepper van je werk hebt. Dit recht blijft altijd bij jouw en kan dus niet worden overgedragen op iemand anders.
Instanties
Ondanks dat jij je als vervaardiger van een bepaald werk kunt beroepen op het auteursrecht zal het in de praktijk niet altijd soepel lopen zodra anderen gebruik gaan maken van je werk. Om het optimale te halen uit de bescherming middels het auteursrecht kun je ook gebruik maken van instanties die zich speciaal met het claimen van het auteursrecht bezighouden.
De instanties zijn vaak ook onderverdeeld naar branchesoort. Zo heb je bijvoorbeeld de instantie Pictoright die zich bezighoudt met het auteursrecht op het gebied van beeldende kunst. Ben je bezig met muziek dan heb je daarvoor Buma/Stemra.
Andere rechten
Het auteursrecht is dus een recht dat je automatisch krijgt zodra je een bepaald werk zelf hebt ontwikkeld. Maar daarnaast bestaan er ook rechten die je niet automatisch toevallen als schepper.
Voor het inroepen van deze rechten dien je actief bepaalde handelingen te verrichten en ook tegen betaling. Heb je bijvoorbeeld iets ontwikkeld dat te maken heeft met het uiterlijk van goederen dan valt dit onder het modellenrecht. Heb je een uitvinding gedaan op technisch gebied dan valt dit weer onder het octrooirecht.
Registratie
Om extra zekerheid te hebben omtrent je auteursrecht voor een bepaald werk heb je ook de mogelijkheid om je werk van een datum te laten voorzien. Dit kun je laten doen bij de Belastingdienst afdeling Registratie en Successie. Hier kun je tegen betaling je werk laten voorzien van een sticker met daarop de datum van wanneer je werk tot stand is gekomen.
Het auteursrecht dien je als ondernemer goed in de gaten te houden. De wet biedt je deze bescherming automatisch maar desondanks wil dat niet zeggen dat je dan ook volledig beschermt bent. Je kunt gebruik maken van instanties om je hierin verder bij te staan of je kunt ook gebruik maken van andere mogelijkheden die de wet je biedt. Hier komt er wel bij kijken dat betaling vaak een basisonderdeel van de onderhandelingen over het auteursrecht zal gaan vormen.